Wat kunt u zelf doen? Stappenplan bij netcongestie

Aan de slag met het stappenplan

1. 1

   Stap 1: Vraag uw meetdata op bij uw meetbedrijf

   Als klant met een elektriciteitsaansluiting voor grootverbruik werkt u met een gecertificeerd meetbedrijf. Deze meetverantwoordelijke registreert uw energiegebruik en geeft deze gegevens via het Centraal Aansluitingenregister door aan ons. Maar dit meetbedrijf kan u zelf ook een schat aan inzichten bieden. Zij hebben waardevolle meetdata die u kunnen helpen om uw energiegebruik te optimaliseren. Want, met beter inzicht hierin kunt u gerichte maatregelen nemen om pieken te verlagen, de efficiëntie te verbeteren en/of kosten te besparen.

   Meer informatie

   Wat doet een meetbedrijf voor u?

   • Een gecertificeerd meetbedrijf registreert uw energiegebruik nauwkeurig elk kwartier, dus zowel voor afname als teruglevering van elektriciteit. Dit is per aansluiting (EAN-code). 
   • Het meetbedrijf kan u toegang geven tot deze data. Hoe u toegang krijgt, verschilt per meetbedrijf. Zo biedt de één een handig dashboard waarmee u real-time inzicht krijgt en werkt de ander met specifieke rapportages.

   Andere manieren om meetdata te verzamelen
   Ook op andere manieren krijgt u inzicht in uw energiegebruik, zoals:

   • Investeer in een energiemanagementsysteem. Deze verzamelt gedetailleerde data en geeft visueel inzicht in uw gebruik, pieken en inefficiënties.
   • Maak gebruik van monitoring op installatieniveau. Plaats bijvoorbeeld extra meters bij specifieke installaties of afdelingen. Dit helpt te bepalen welke machines of processen de meeste energie verbruiken.

   Actiepunten:

   • Log in op Mijn Enexis om te zien wie uw meetbedrijf is. Nog geen account? Vraag een account aan.
   • Controleer of toegang tot meetdata in de huidige overeenkomst met uw meetbedrijf is opgenomen.
     1. Heeft u toegang via uw overeenkomst of op een andere manier? Vraag de meetdata per aansluiting op. 
     2. Ontbreekt dit in uw overeenkomst? Neem dan contact op met uw meetbedrijf om na te gaan welke mogelijkheden zij bieden. Vraag daarna de meetdata per aansluiting op. 

   💡Inspiratie van een ondernemer:

   Erwin Versteeg, Technisch manager bij EuroMouldings:  “Hier zie je ons energiedashboard hangen, waarop we kunnen zien hoeveel verbruik we hebben. En dat het productiepersoneel dat goed kan zien, vandaar dat die zo pontificaal in de productie hangt.”
   
   Bekijk de video over EuroMouldings (minder dan 3 minuten)

2. 2

   Stap 2: Maak een energieprofiel

   Met de meetdata gaat u aan de slag om een energieprofiel te maken. Zo’n profiel is een onmisbaar hulpmiddel voor bedrijven die (beter) willen inspelen op netcongestie.

   Meer informatie

   Wat is een energieprofiel?
   Een energieprofiel laat zien hoe en wanneer uw bedrijf elektriciteit afneemt en/of teruglevert tijdens een bepaalde periode voor een specifieke EAN-code. Afhankelijk van uw behoefte is dit een overzicht per jaar, per maand, per week, per dag of zelfs per kwartier. Het energieprofiel laat het volgende zien:

   • Hoeveel elektriciteit u afneemt of teruglevert: de totale hoeveelheid elektriciteit.
   • Wanneer u elektriciteit afneemt of teruglevert: dit toont piekmomenten (maximaal verbruik) en dalmomenten (minimaal verbruik).
   • Waar u elektriciteit verbruikt: bij specifieke machines, processen, of afdelingen. Let op: dit inzicht krijgt u alleen als u daar gericht metingen op doet. 

   Het energieprofiel wordt vaak weergegeven in een grafiek. Deze maakt veranderingen in energiegebruik duidelijk. Bijvoorbeeld door het verbruik per kwartier te laten zien.

   Welke hulp heeft u nodig bij het maken van een energieprofiel?
   Er zijn verschillende routes om een energieprofiel te maken. Welke u kiest, hangt af van de expertise en hulpmiddelen die u binnen uw bedrijf heeft:

   • Uw technische afdeling: Heeft u een eigen technische afdeling? Zij kunnen vaak zelf een energieprofiel maken door gegevens te analyseren en patronen in het energiegebruik in kaart te brengen.
   • Uw meetbedrijf: Veel meetbedrijven bieden ondersteuning bij het maken van energieprofielen. Informeer naar de mogelijkheden.
   • Externe deskundigen: Technische adviesbureaus of ingenieursbureaus kunnen een uitgebreide energie-audit bij u doen. Zij verdiepen zich in uw specifieke situatie en bieden een gedetailleerd energieprofiel.
   • Een energiemanagementsysteem: Heeft u gespecialiseerde software? Dan kunt u mogelijk real-time energieprofielen maken en eenvoudig ontwikkelingen volgen.

   Actiepunten:

   • Bepaal welke hulp of hulpmiddelen u nodig heeft om een energieprofiel te maken.
   • Bepaal welke variabelen belangrijk zijn in uw energieprofiel.
   • Maak het energieprofiel, of laat deze maken. 

   Inspiratie van een expert:

   Gudo Borger, ingenieursbureau Movares: “Inzicht is de basis voor alles. Adviesbureaus kunnen meekijken met bedrijven om hun energieverbruik te analyseren en scenario’s op te stellen voor verduurzaming en capaciteitsoptimalisatie. Zonder goed inzicht kan een bedrijf geen gerichte maatregelen nemen om beter om te gaan met het elektriciteitsnet.”

   Lees het artikel ‘Samen sterker tegen netcongestie' in ons magazine (pagina 24)

3. 3

   Stap 3: Analyseer uw energieprofiel

   Met uw energieprofiel krijgt u helder inzicht in uw energiegebruik, zodat u doelgericht maatregelen kunt nemen (in stap 4, 5 en 6). De analyse van dit profiel doet u met uw eigen technische collega’s of laat u door uw meetbedrijf of een andere externe partner doen.

   Meer informatie

   Wat is interessant om te analyseren? 
   We helpen u op weg:

   1. Piekbelasting
      Analyseer op welke momenten uw afname of teruglevering het hoogste is. Waarom? Hoge pieken kunnen leiden tot hogere kosten, vooral als u betaalt voor piekcapaciteit. En door uw energiegebruik meer te spreiden, helpt u mee om het stroomnet te ontlasten en congestie te voorkomen. 
      
      
   2. Patronen in tijd
      Bekijk hoe uw energiegebruik wisselt per dag, per week of per seizoen. Zo kan een gemiddelde winter- en zomerdag een indruk geven over seizoensgebonden verschillen in afname of teruglevering. De tijdspanne die u kiest hangt vooral af van uw bedrijfsactiviteiten. Deze analyse kan inefficiënties laten zien. Denk aan verlies van energie of overbodig energieverbruik, zoals apparaten die onnodig aanstaan in rustige periodes.
      
      
   3. Verhouding tussen pieken en dalen in energieverbruik
      Vergelijk het hoogste verbruik (piek) met het gemiddelde en laagste verbruik (dal). Een groot verschil kan wijzen op inefficiënties, maar ook op onregelmatige energiebehoeften.
      
      
   4. Verbruik per machine, proces of afdeling
      Maakt u gebruik van bemetering op installatieniveau? Analyseer dan welk deel van het verbruik van specifieke machines, processen, of afdelingen komt. Dit helpt u om gericht bij te sturen en prioriteiten te stellen.  
      
      
   5. Piekbelasting en risico’s op netuitval voorkomen
      Analyseer hoe u uw afname of teruglevering van elektriciteit binnen uw gecontracteerde vermogen kunt houden om piekbelasting te voorkomen. Verbruikt of levert u bijvoorbeeld veel energie op momenten van maximale belasting van het net? Door uw afname of teruglevering slim te spreiden, verkleint u het risico dat u over uw gecontracteerd vermogen heengaat en dat het net overbelast wordt. Dit helpt om mogelijke stroomuitval te voorkomen, zodat uw processen soepel blijven draaien.

   Actiepunten:

   • Zoek uit welke partner u het beste kan helpen met een analyse. Denk aan technische collega’s, uw meetbedrijf of een andere externe partner.
   • Bepaal samen met deze partner op welke punten u de analyse wilt doen. Gebruik hierbij de 5 punten hierboven.
   • Maak de analyse, of laat deze maken. 

   Inspiratie van een expert:

   Omar Karimian, Strategisch relatiemanager Branche en Vernieuwing bij Enexis:  “In de praktijk zien we dat bedrijven die beginnen met het creëren van inzicht er vaak achter komen dat de behoefte er toch anders uitziet dan eerder gedacht. In bepaalde gevallen is zelfs de huidige aansluiting met transportvermogen gewoon voldoende.”

   Lees het hele interview met Omar in ons magazine (pagina 36)

4. 4

   Stap 4: Onderzoek de mogelijkheden om energie te besparen in uw bedrijfsproces

   U heeft nu goed inzicht in uw energieverbruik. Dit vormt een stevige basis om te ontdekken hoe en waar u energie kunt besparen en mogelijk ergens anders kunt gebruiken. Onderzoek de mogelijkheden samen met een partner. Denk aan marktpartijen, zoals een technisch adviesbureau of uw installateur.

   Meer informatie

   Een extra voordeel: het nemen van maatregelen gaat vaak sneller dan het verzwaren van een aansluiting. Vooral in drukke netgebieden biedt dit een praktische oplossing om uw bedrijfsactiviteiten voort te zetten, zonder te hoeven wachten op extra vermogen. In sommige gebieden kunnen de wachttijden namelijk oplopen tot wel 10 jaar. Op onze capaciteitskaarten voor afname en terugleveren ziet u hoeveel verzoeken voor transportvermogen er per station op de wachtlijst staan en hoeveel vermogen er wordt gevraagd.

   Grootste energieverbruikers binnen uw bedrijf
   Om impact te maken, ligt het voor de hand om u op de grootste energieverbruikers in uw bedrijfsproces te richten. Bekijk met de partner die u inschakelt welke dit zijn. De analyse van uw energieprofiel biedt hierbij waardevolle inzichten per aansluiting. Doet u gericht metingen? Dan laat dit profiel zien welke apparaten, machines of processen de meeste energie verbruiken en waar energie niet efficiënt wordt gebruikt. Als u met uw adviseur deze grootverbruikers in kaart brengt, kunt u daarna gerichte maatregelen nemen.

   Voorbeelden van maatregelen
   Enkele voorbeelden van maatregelen om energie te besparen zijn:

   • Grote machines en productieprocessen optimaliseren: voer bijvoorbeeld regelmatig onderhoud uit om inefficiënties te voorkomen.
   • Machines automatiseren zodat ze alleen werken wanneer dat nodig is.
   • Energie-intensieve apparaten vervangen.
   • Temperatuurinstellingen aanpassen en ervoor zorgen dat u ruimtes alleen verwarmt of koelt wanneer dit echt nodig is.
   • Een indirecte manier om bij te dragen aan energiebesparing: collega’s informeren over het belang van energiebesparing en hoe zij kunnen bijdragen, bijvoorbeeld door machines uit te schakelen buiten werktijden.

   Actiepunten:

   • Breng in kaart welke partner u kan ondersteunen bij het onderzoeken van mogelijkheden voor energiebesparing, zoals uw installateur of een technisch adviesbureau. 
   • Maak een overzicht van apparaten, machines en/of processen met het grootste verbruik. 
   • Overweeg welke verbruikers als 1e aandacht verdienen. Apparaten of processen met een hoog verbruik leveren vaak de meeste impact op.
   • Bespreek met uw partner welke energiebesparende maatregelen u kunt doorvoeren.
   • Voer de maatregelen door die haalbaar zijn binnen uw bedrijf.
   • Volg de resultaten. Gebruik bijvoorbeeld uw energieprofiel om te zien wat het effect is van de genomen stappen en waar bijsturing nodig is.

   Inspiratie van een ondernemer:

   Wim Naber, oprichter Naber Plastics: "Onze spuitgietmachines zijn vaak hydraulisch, maar de modernere machines zijn elektrisch aangedreven. Daarmee besparen we 30% of meer aan stroom. Zo kunnen we meer produceren met dezelfde hoeveelheid stroom."

   Lees het verhaal van Naber Plastics

5. 5

   Stap 5: Onderzoek de mogelijkheden om uw huidige transportcapaciteit zo efficiënt mogelijk te gebruiken

   In deze stap kijkt u hoe u uw huidige transportcapaciteit zo efficiënt mogelijk kunt gebruiken. Dit noemen we ook wel ‘achter-de-meter-oplossingen’. Onderzoek de mogelijkheden hiervoor samen met een partner, zoals een technisch adviesbureau of uw installateur.

   Meer informatie

   Achter-de-meter-oplossingen
   Achter-de-meter-oplossingen zijn maatregelen en technologieën die u zelf kunt inzetten om uw energiegebruik te optimaliseren. U kunt bijvoorbeeld uw bedrijfsproces efficiënter en flexibeler inrichten en daarmee uw energieverbruik slimmer spreiden. Zo voorkomt u piekmomenten in uw verbruik. Dit verkleint de kans dat uw processen stilvallen door een tijdelijke piek in de vraag, wat bijdraagt aan een stabielere bedrijfsvoering. Ook bent u zo minder afhankelijk van de noodzaak voor extra vermogen. 

   Voorbeelden van achter-de-meter-oplossingen:

   • Load shifting: Uw processen flexibel inrichten. Door ze bijvoorbeeld naar daluren te verplaatsen en apparaten zo in te stellen dat ze piekmomenten vermijden.
   • Energiesturing: met een energiebeheersysteem kunt u real-time afname en/of teruglevering monitoren en bijsturen. Wekt u zelf elektriciteit op? Dan kan zo’n systeem helpen om het opgewekte vermogen beter af te stemmen op uw vraag naar elektriciteit. Ook kan het bepalen wanneer het optimaal is om elektriciteit op te slaan in een batterij of juist uit de opslag te gebruiken.
   • Efficiëntie apparatuur: Zorgen dat machines optimaal werken, verouderde apparatuur vervangen door efficiëntere alternatieven. 
   • Warmte-terugwinning: Warmte uit productieprocessen gebruiken voor verwarming of andere toepassingen.
   • Aftoppen: Wekt u zelf elektriciteit op? En is het gecontracteerd vermogen op uw aansluiting te beperkt om de opgewekte elektriciteit terug te leveren? Wek dan slimmer op door af te toppen. Aftoppen is het afvlakken van de hoogste pieken van de opwek van uw zonnepanelen. Hierbij installeert u een omvormer die lager is dan de maximale capaciteit van uw zonnepanelen. 
   • Slimme zonopstellingen: Het lijkt logisch om uw zonnepanelen op het zuiden te richten. Dat hoeft niet de beste oplossing te zijn. De energie van zonnepanelen die gericht zijn op het westen of oosten wordt over het algemeen efficiënter gebruikt. Door de zonnepanelen te richten op een manier die aansluit bij uw energieverbruik, maakt u slimmer gebruik van uw eigen opwek.
   • Energieopslag: Batterijen installeren om zelf opgewekte elektriciteit op te slaan bij een overschot van elektriciteit en te gebruiken als er op een later moment een tekort is. 

   Let op: er zijn veel mogelijkheden achter de meter en de beste keuzes verschillen per bedrijf. Laat u hierover adviseren door uw partner. 

   Actiepunten:

   • Breng in kaart welke partner u kan ondersteunen bij het onderzoeken van mogelijkheden om uw huidige transportcapaciteit zo efficiënt mogelijk te gebruiken, zoals uw installateur of een technisch adviesbureau.
   • Zet samen op een rij waar of wanneer u uw huidige transportcapaciteit efficiënter kunt gebruiken. Uw energieprofiel kan hier mogelijk bij helpen. 
   • Overweeg wat u kunt doen om uw energiegebruik te optimaliseren achter de meter, waarbij u niet afhankelijk bent van het stroomnet. 
   • Blijf regelmatig uw energiegebruik controleren en stuur bij wanneer nodig. 
   • Overweeg collega’s binnen het bedrijf te informeren, zodat ze begrijpen hoe zij kunnen bijdragen aan energie-efficiëntie.
   • Volg de resultaten om te zien wat het effect is van de genomen stappen en waar bijsturing nodig is.

   Inspiratie van een ondernemer:

   Lex Carlier, Senior Manager Grid Capacity & Energy Storage bij Fastned: “Je ziet dat het aan het begin en het einde van de dag vaak heel druk is op het energienet. Dan zijn mensen thuis en gebruiken ze over het algemeen veel stroom. En in die momenten zien we vaak ook juist dat er weinig mensen op onze stations aan het laden zijn. En zodoende hebben wij die momenten van de dag wat vermogen teruggeleverd aan Enexis.”

   Bekijk de video over Fastned (minder dan 3 minuten)

6. 6

   Stap 6: Onderzoek de mogelijkheden om samen te werken met andere bedrijven

   Een samenwerking met andere bedrijven kan een effectieve manier zijn om de beschikbare capaciteit op het stroomnet zo goed mogelijk te gebruiken. Het kan ervoor zorgen dat u verder kunt met uw plannen. Onderzoek de mogelijkheden met bedrijven in de buurt en met hulp van een partner, zoals een technisch adviesbureau.

   Meer informatie

   Samen sterker: collectieve oplossingen bij netcongestie
   Bij collectieve oplossingen werkt u samen met andere bedrijven om het energieverbruik met elkaar te optimaliseren en de druk op het net te verminderen. Door bijvoorbeeld lokaal met elkaar capaciteit te delen: op de momenten dat uw bedrijf meer energie nodig heeft, kan  een bedrijf in de buurt juist capaciteit over hebben, en andersom. Zo maakt u gebruik van elkaars flexibele capaciteit. Dit kan helaas niet overal, maar werkt vooral op plekken waar meerdere bedrijven dicht bij elkaar op het net zitten, bijvoorbeeld op bedrijven- en industrieterreinen.

   Voorbeelden van collectieve oplossingen:

   • Directe lijn (afname en teruglevering): Een directe lijn is een directe verbinding tussen een energieproducent (zoals een wind- of zonnepark) en een afnemer van energie in de buurt. De afnemer krijgt de energie direct vanuit de bron en dus niet via het openbare elektriciteitsnet. Dit gebeurt zonder dat er een netbeheerder bij betrokken is.
     Lees meer over de directe lijn
   • Gesloten distributiesysteem (afname en teruglevering): Het uitwisselen van gas of elektriciteit gebeurt in Nederland via openbare netten die beheerd worden door een netbeheerder. Het uitwisselen van gas of elektriciteit kan ook in een privaat net. Het net is dan eigendom van een partij zoals een bedrijf of een gemeente. Dit noemen we een gesloten distributiesysteem (GDS).
     Lees meer over het gesloten distributiesysteem
   • Groepstransportovereenkomst (afname en teruglevering): Een groepstransportovereenkomst (GTO) is een contract waarbij bedrijven gezamenlijk gebruikmaken van een afgesproken transportcapaciteit. Hierdoor kunnen ze efficiënter omgaan met de beschikbare stroom, doordat ze pieken en dalen in energieverbruik beter op elkaar afstemmen. Een GTO vormt ook een van de bouwstenen voor een energiehub, wat samenwerking tussen bedrijven stimuleert.
     Lees meer over de groepstransportovereenkomst
   • Cable pooling (teruglevering): Cable pooling is het delen van dezelfde elektriciteitsaansluiting en kabels door 2 partijen voor het terugleveren van energie uit meerdere duurzame bronnen, zoals wind- en zonne-energie. Uw bedrijf kan zo, samen met een bedrijf dat al transportcapaciteit heeft, ook in congestiegebieden aangesloten worden om energie terug te leveren aan het net. 
     Lees meer over cable pooling

   Actiepunten:

   • Ga op zoek naar bedrijven in de buurt die interesse hebben in een samenwerking. Organiseer bijvoorbeeld een bijeenkomst om collectieve oplossingen te bespreken. 
   • Breng in kaart welke partner u kan ondersteunen bij het onderzoeken van de collectieve oplossingen, zoals een technisch adviesbureau.
   • Onderzoek samen welke collectieve oplossingen interessant zijn. Controleer hierbij ook of uw locatie en de infrastructuur hiervoor geschikt zijn. En neem contact op met de gemeente en brancheorganisatie, bijvoorbeeld om te kijken welke plannen er zijn.
   • Informeer bij juridische adviseurs over de contractvormen die nodig zijn. Maak samen ook afspraken over het delen van de kosten en verantwoordelijkheden. 
   • Laat een haalbaarheidsstudie uitvoeren door een expert om te bepalen welke oplossing het meest geschikt is. Hou hierbij rekening met technische, financiële en juridische factoren. 
   • Start met een pilotproject om de gekozen oplossing in de praktijk te testen. Evalueer de resultaten en stuur bij waar nodig. 
   • Volg de resultaten om te zien wat de prestaties zijn van de gekozen collectieve oplossing. Bespreek dit met de deelnemende bedrijven en stuur bij waar nodig.

   💡Inspiratie van een ondernemer:
   Davy Schiricke, QHSE-manager bij Wilvo:  “We praten met 10 tot 15 bedrijven die samen verantwoordelijk zijn voor zo'n 80% van het energieverbruik op het industrieterrein. De pieken in energieverbruik verschillen per bedrijf en vinden niet allemaal op hetzelfde moment plaats. Het kan zijn dat wij een piek hebben om 6.00 uur en een ander bedrijf om 8.00 uur. Samen met de werkgroep proberen we daar slim mee om te gaan.” 

   Lees het verhaal van Wilvo