Papierfabrikant Sappi zet in op flexibiliteit
“Het belangrijkste is om te kijken naar waar je flexibiliteit kunt vinden. Ook al lijkt het op het eerste gezicht misschien lastig. Wij hebben in ieder geval geleerd dat het belangrijk is om te focussen op wat mogelijk is in plaats van te kijken naar beperkingen.”
Lees het verhaalSappi is een internationaal bedrijf dat gespecialiseerd is in de productie van hoogwaardige papier- en pulpsoorten. De Maastrichtse fabriek is een van de belangrijkste productielocaties van Sappi in Europa en staat bekend om zijn innovatie en duurzame productiemethoden. De papierfabrikant en Enexis hebben een unieke samenwerking opgezet. Ze hebben een flexibel contract afgesloten waarmee Sappi op drukke momenten op het net zijn piekbelasting verlaagt. In totaal stelt de fabrikant 24 MW aan flexibel vermogen beschikbaar - het grootste flexibiliteitscontract van een industriële klant in Nederland. Manager Utilities Bram Goorts vertelt meer over deze samenwerking.
Kun je iets vertellen over Sappi en jouw rol binnen het bedrijf?
“Sappi Maastricht is een papierfabriek die gespecialiseerd is in de productie van hoogwaardig papier en karton, met name voor de grafische en verpakkingsindustrie. We produceren papier en karton met een gewicht vanaf 200 gram/m². Het productieproces omvat het oplossen van cellulose in water, het reinigen en verdunnen van de vezelstof, en ontwatering op zeefdoeken en door persen. Na het drogen wordt het papier van een coating voorzien, afhankelijk van de vereiste kwaliteit, en uiteindelijk tot rollen of vellen gesneden voor verzending. Het bedrijf heeft een lange geschiedenis en viert in 2025 zijn 175-jarig bestaan. Door de krimpende markt voor grafisch papier als gevolg van de wereldwijde digitalisering, is Sappi drie jaar geleden begonnen met de omschakeling naar luxe verpakkingskarton om de continuïteit en werkgelegenheid te waarborgen. Ondertussen werk ik al 14 jaar bij Sappi Maastricht en ben ik verantwoordelijk voor de warmtekrachtcentrale en de afvalwaterzuivering. In deze functie ben ik ook verantwoordelijk voor de CO2-roadmap en energiereductie.”
Hoe zit het met de stroomvoorziening binnen Sappi?
“Ons gecontracteerd vermogen is op dit moment 37 megawatt. Graag willen we dit uitbreiden naar 48 megawatt. Eigenlijk willen we nog meer uitbreiden, dus daarover zijn we met Enexis in gesprek. De uitbreiding is niet nodig omdat we groeien in papierproductie, maar omdat we willen elektrificeren om minder gas te gaan verbruiken en zo minder CO2 uit te stoten. Het aansluiten van een tweede e-boiler is voor ons de belangrijkste drijfveer voor meer vermogen.”
Jullie hebben een bijzonder contract afgesloten met Enexis?
“Dat klopt. We hebben een flexibiliteitscontract met Enexis waarbij we onze piekbelasting op drukke momenten verlagen. Aan de andere kant kunnen we op momenten dat er wel ruimte op het elektriciteitsnet is meer elektriciteit naar binnenhalen. Dit doen we via onze E-boiler. Als er overcapaciteit op het net is maken we via onze E-boiler stoom in plaats van via aardgas. Tijdens piekmomenten regelen we de E-boiler terug. We vlakken de pieken dus af en vullen dalen. Op die manier wordt het netwerk beter benut. Zo kunnen meer partijen aangesloten worden en verduurzamen wij verder. Het is dus echt een win-win situatie.
Zo’n flexcontract is niet voor iedereen weggelegd. Je moet natuurlijk wel flexibiliteit hebben binnen je bedrijf om dit aan te gaan. Ik denk dat het goed is dat bedrijven flexibiliteit anders gaan bekijken. Je moet het gaan uitzoeken: Heb ik flexibiliteit of niet? En als ik geen flexibiliteit heb, hoe kan ik die dan krijgen? Dat kan bijvoorbeeld door te investeren in nieuwe machines. Natuurlijk heeft elke sector zijn eigen uitdagingen. Niet elk bedrijf kan zomaar flexibel worden. Het mooie is dat Enexis door dit flexibiliteitscontract extra klanten kan helpen.”
Jullie productieproces en een flexibel contract, gaat dat goed samen?
"Het gaat goed samen, maar het was wel een uitdaging. We hebben onze besturingssystemen aangepast om ervoor te zorgen dat onze papiermachines nooit zonder stoom komen te zitten. Je wilt natuurlijk niet dat de hele productie stilvalt. Door eerst klein te beginnen met een flexibiliteit van 3 megawatt en dit geleidelijk uit te breiden hebben we een manier gevonden om onze processen te stroomlijnen zonder onderbrekingen. We kunnen nu gemakkelijk schakelen tussen gas en elektriciteit zonder dat het productieproces hier last van heeft. Dus op dit moment zou ik zeggen dat het goed loopt.”
Hebben jullie nog plannen om nog efficiënter met energie om te gaan?
"Op korte termijn vervangen we onze oude gasturbine door een nieuwe e-boiler. Deze tweede e-boiler zal dit jaar operationeel zijn en helpt ons om verder te elektrificeren. Begin 2026 zullen we een stoomaccumulator installeren. Op dit moment wordt bij ons alle stoom nog direct gebruikt. Met de stoomaccumulator willen we zoveel mogelijk energie opslaan op momenten dat er een overschot is. Op momenten van schaarste kunnen we de opgeslagen stoom gebruiken, zodat we zo min mogelijk gas hoeven te verbruiken. Op die manier werkt het als een soort virtuele batterij. Als je het wilt vergelijken met iets simpels, denk dan aan huishoudens die bijvoorbeeld 's nachts een warmwatervat opwarmen met goedkope energie, zodat ze 's ochtends kunnen douchen. Dat is eigenlijk hetzelfde concept, alleen dan fors opgeschaald.”
Werken jullie ook samen met andere bedrijven?
“Ja, we hebben bijvoorbeeld een pool opgericht om deel te nemen aan een Automated Frequency Restoration Reserve (AFRR). Dit systeem zorgt ervoor dat het elektriciteitsnet stabiel blijft door bedrijven automatisch meer of minder energie te laten gebruiken, afhankelijk van de behoefte op het net. Hierdoor hoeven bedrijven geen handmatige aanpassingen te doen. Het systeem richt zich op balanceringsdiensten richting de netbeheerder. Dit betekent dat het systeem ervoor zorgt dat de frequentie op het net stabiel blijft op 50 Hz. Als er te veel elektriciteit is, neemt onze e-boiler automatisch meer vermogen op, zodat de overtollige elektriciteit wordt geabsorbeerd. Als er te weinig elektriciteit is, zal onze gasturbine meer stroom produceren om de balans op het net te behouden. Omdat niet alle bedrijven dit rechtstreeks met de netbeheerder kunnen regelen, hebben wij een pool opgericht. We zijn namelijk een Balance Service Provider (BSP) voor Tennet. Sappi ontvangt een vergoeding van de bedrijven voor het regelen van deze flexibliteit. Bedrijven kunnen zich bij onze pool aansluiten om toch mee te doen aan deze balanceringsdiensten. We zien heel veel interesse in de markt om hieraan deel te nemen.”
Heeft u advies voor bedrijven die hun energieverbruik flexibel willen maken?
“Het belangrijkste is om te kijken naar waar je flexibiliteit kunt vinden. Ook al lijkt het op het eerste gezicht misschien lastig. Wij hebben in ieder geval geleerd dat het belangrijk is om te focussen op wat mogelijk is in plaats van te kijken naar beperkingen. Mijn advies zou zijn om goed te meten waar je energieverbruik naartoe gaat en te zoeken naar mogelijkheden om dit te optimaliseren. Er zijn bedrijven die geen flexibiliteit hebben en die het ook moeizaam kunnen verkrijgen. Als je bijvoorbeeld hele hoge temperaturen nodig hebt en die niet tijdelijk kunt opslaan, dan is flexibiliteit lastiger te realiseren. Of als je aardgasverbranding hebt die direct in contact komt met je product en de eigenschappen ervan bepaalt, dan wordt het ook wat moeilijker. Maar als je kijkt naar gemakkelijke oplossingen, zoals koel- en vriesinstallaties of warmtenetten, dan heb je vaak buffercapaciteit. Of je die nu op dit moment inschakelt of over een half uur, die installatie zal niet meteen volledig zijn opgewarmd of afgekoeld. Als je buffercapaciteit hebt, moet je jezelf afvragen of je die niet kunt inzetten om het net te ondersteunen en bij te dragen aan de verduurzaming.”
Samen zorgen we dat het stroomnet blijft stromen
Het stroomnet is van ons allemaal. En samen zorgen we ervoor dat het blijft stromen. Ontdek wat wij doen en wat u zelf kunt doen. Samen met ons, of met anderen.
Wat doen wij?
Meer informatieWat kunt u samen met anderen doen?
Meer informatieWat kunt u zelf doen?
Meer informatieWat doen wij samen met u?
Meer informatieMeld u aan voor onze zakelijke nieuwsbrief
- Ontvang 4 keer per jaar onze nieuwsbrief per e-mail
- Speciaal voor grootzakelijke klanten
- Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen rondom het energienet